Konijnenvoeding

 

Op deze pagina vind je hoe een goed voedingspatroon van konijnen eruit ziet, o.a. richtlijnen i.v.m. voeding en een lijst van verboden en toegelaten groenten en fruit die jouw konijntje mag hebben. Voordat je groenvoer geeft, zeker goed wassen en drogen! Er is eveneens een aparte pagina gewijd aan veilige en giftige planten/bomen voor konijnen, klik hier.

Verder ook nog wat tips i.v.m. "hoe maak ik eten interessant" (door het te verstoppen e.d.) want we weten allemaal dat konijnen nogal vlug verveeld zijn op dat gebied.

Als extraatje vind je ook nog een lekker recept voor hooithee voor konijnen.

En dan wil ik nog een laatste waarschuwing meegeven: knaagstenen zijn absoluut uit den boze! Ze bevatten heel veel kalk en kunnen blaas- en nierproblemen veroorzaken! Geef in de plaats liever een lekker takje om op te knagen, bv. van de appelboom, wilg of berk.

---

Omdat ik er heel veel vragen over krijg, heb ik besloten om de voedingspagina van konijnen nog uit te breiden.
Hier vind je – in orde van belangrijkheid – de opeenvolgende voedselsoorten die een konijn mag en moet hebben.
De voedingspiramide is hierbij een hulpmiddel.
Hoe dichter een categorie zich bij de basis bevindt (onderaan dus), hoe belangrijker ze is op nutritioneel vlak.

Klik om de afbeelding te vergroten

Ook zijn er lijsten toegevoegd van veilige en giftige groenten, fruit, kruiden, planten en bomen/takken,
klik hier voor een overzicht. Tevens vind je een lijst van voeding en de geneeskrachtige eigenschappen, klik hier.

In de tekst die volgt ga ik dieper in op elk van de 5 categorieën.

 

1. Hooi en gras

Het spijsverteringstelsel van een konijn is gebouwd op vezelrijk en caloriearm voer. Daarom is hooi het allerbelangrijkste dat een konijn moet eten. Hij moet het dagelijks en 24u op 24 ter beschikking hebben. Hooi heeft verschillende functies. Enerzijds is het nuttig om de darmen in beweging te houden. Konijnen hebben geen darmbewegingen zoals mensen maar hebben veel vezels nodig om de darmen te laten bewegen. Anderzijds is het uitermate gezond voor de slijtage van de kiezen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is het niet de hardheid van het voer dat de slijtage van de kiezen bevordert maar het aantal kauwbewegingen. En op hooi moet flink gekauwd worden, vele sprietjes betekenen veel kauwbewegingen. Ter afwisseling kan je ook af en toe smaakhooi aanbieden, hier bevalt paardenbloem- en brandnetelhooi het beste. Je kan hooi gewoon op de bodem van de kooi leggen, in een ruif steken of in een voerbal doen (zie tips)

Gras is uiteraard ook uiterst geschikt als ruwvoer maar let op met vers lentegras. Dit bevat meer eiwitten dan in de zomer en kan voor wat diarree of plakpoep zorgen. Laat konijnen altijd langzaam wennen aan nieuw gras en bouw de tijd dat ze erop zitten ook geleidelijk aan op. Geef nooit gemaaid gras! Dit kan gas veroorzaken! Geplukt gras mag wel.
Voor mensen die geen tuin ter beschikking hebben is kattengras en knaagdierengras een prima alternatief. Je kan dozen met zaadjes in de dierenspeciaalzaak vinden. Alles wat je moet doen is water geven, op een zonnige plaats zetten en binnen 4 à 5 dagen heb je vers gras. Net als groenten of fruit moet dit langzaam opgebouwd worden als de konijnen het niet gewend zijn.

2. Groenvoer (groenten, kruiden, planten enz.)

Hoeveel en wat?

Het konijn is van nature een planteneter dus er is niets natuurlijker dan een konijn veel variatie aan groenten, planten en kruiden aan te bieden. In het wild knabbelt een konijn ook aan van alles maar nooit van één soort veel. Daarom is het belangrijk dat wij dit zo goed mogelijk proberen na te bootsen. Bied dus altijd minstens 3 soorten groenvoer aan je konijn aan maar liefst nog meer.
Voor groenten mag je 100g per dag per kg lichaamsgewicht rekenen. Bijvoorbeeld: een konijn van 2kg mag 200g groenvoer krijgen. Ook jonge konijntjes mogen al groenvoer eten, hoewel sommigen beweren van niet. Hoe eerder ze wennen, hoe beter. In de natuur eten ze per slot van rekening ook dadelijk met mama mee. Welke soorten geschikt zijn vind je op deze link.

Toch moet je een beetje voorzichtig zijn met groenvoer. Het konijn heeft gevoelige darmen dus hij moet er langzaam aan wennen. Veel vers voer ineens geven aan een konijn dat dit niet gewend is, kan diarree veroorzaken. Daarom moet je altijd langzaam opbouwen.

• Begin met 1 soort ter grootte van een postzegel en wacht de keutels van de volgende dag af.
• Als die normaal zijn, kan je een 2de soort toevoegen, ook weer ter grootte van een postzegel.
• Zo bouw je eerst het aantal groenten op tot je een aantal van 3 à 5 verschillende soorten hebt.
• Dan pas ga je de hoeveelheid opbouwen, geef iedere dag grotere stukken en controleer de keutels.
  Als alles goed gaat, kan je binnen enkele weken al een heuse schotel aanbieden.

Enkel met wortels is het oppassen, die kan je beter met mate geven omdat ze veel suikers bevatten en plakpoep (= teveel blindedarmkeutels) kunnen veroorzaken. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat ik nooit problemen heb gehad met wortels maar ik geef dan ook een heel grote gevarieerde groentenschotel.

Geef nooit diepvriesgroenten of groenten die pas uit de koelkast komen. Groenten moet altijd vers zijn en op kamertemperatuur voor de gevoelige darmen van een konijn. Laat het groenvoer ook nooit te lang staan, het kan warm en slap worden en dit kan een gasaanval veroorzaken. Laat dit je echter niet afschrikken, het mag geen excuus zijn om geen groenvoer te geven.

Je kan zelf groenten en kruiden verbouwen maar je kan ze ook in gedroogde vorm in de dierenspeciaalzaak kopen.
Ook webwinkels verkopen gedroogde groenten en kruiden, klik hier voor enkele links.
Van kruiden mogen konijnen ca. 20g per week per kg lichaamsgewicht hebben.

Hier vind je nog een leuke tip om zelf een smakelijke kruidenstick te maken!

Pas op waar je wilde planten plukt! Ze mogen alleszins niet giftig zijn maar pluk ze ook niet langs een drukke weg, daar kunnen er veel uitlaatgassen op zitten. Let ook op plaatsen waar veel honden of katten loslopen, hun uitwerpselen (ook onzichtbare) kunnen wormbesmetting veroorzaken. Was de planten altijd zorgvuldig, je weet maar nooit of er muizen of ratten aan gezeten hebben, hun urine kan dan weer VHS met zich meebrengen.

Indien je gedurende een week een bepaald soort groenvoer niet kan aanbieden, is het konijn er al niet meer aan gewend. Dan moet je die bepaalde soort weer opbouwen alsof het een nieuwe soort betreft.

Klik hier voor een lijst van veilige en giftige planten, kruiden, bomen enz.

3. Droogvoer

Gemengd voer of biks?

Droogvoer bestaat in allerlei vormen: gemengd voer met allerlei gekleurde brokjes en biks. Onder biks verstaan we de bruin/groen gekleurde staafjes. In eerste instantie werd droogvoer uitgevonden om konijnen vlug vet te mesten voor de slacht. Dat voer was dan ook belabberd van kwaliteit en kon nierproblemen veroorzaken. Omdat konijnen toch niet oud werden, was dit echter niet belangrijk.
Gelukkig is dit nu anders maar toch komt droogvoer slechts op de derde plaats voor een konijn. Dit betekent evenwel niet dat de kwaliteit slecht moet zijn. Goed droogvoer is belangrijk omdat wij onze konijnen niet zo een grote variatie aan wilde planten en kruiden kunnen aanbieden als wilde konijnen eten. Door droogvoer te eten krijgen ze toch de nodige vitaminen.

Wat is nu het verschil tussen gemengd voer en biks? Gemengd voer bevat over het algemeen meer vetten en suikers en je loopt het risico dat jouw konijn enkel de lekkere dingen eruit pikt. Sommige gemengde voeders bevatten ook biks en net die laten konijnen nogal eens liggen. Maar door selectief eten komen ze dus wel voedingstoffen tekort. Gemengd voer kan soms ook hele stukjes maïs of johannesbrood bevatten. Johannesbrood lijken wel stukjes hout te zijn. Maïs en de harde bruine pitjes die in het johannesbrood zitten kunnen verstopping en soms zelfs verstikking veroorzaken.
Biks lijkt saai omdat het allemaal dezelfde brokjes zijn maar ieder brokje bevat wel dezelfde samenstelling zodat selectief eten uitgesloten is. Er zijn 2 soorten biks, de gewone geperste dunne staafjes en heel luchtige staafjes, ook wel geëxtrudeerd genoemd.
Als jouw konijn alles opeet van zijn gemengd voer, is er evenwel geen bezwaar om dit te voeren. Toch in je achterhoofd houden dat gemengd voer minder vezels bevat en meer vetten!

Samenstelling goed voer

Dit kan je als richtlijn gebruiken voor een goede samenstelling van droogvoer:
13-14% eiwit
3% of minder vet
14% of meer vezels
10% of minder as
1% of minder calcium

Verder is het belangrijk dat er geen extra stoffen aan toe zijn gevoegd zoals Robenidine of Meticlorpindol (middelen om coccidiose tegen te gaan), ethoxyquine (landbouwgif), conserveringmiddelen, extra vitamine C en kunstmatige kleurstoffen.

Hoeveel voer

De voornaamste vraag is wellicht: hoeveel mag jouw konijn eten van droogvoer?

Een goede hoeveelheid om aan te houden is dagelijks 20 à 25 g voer per kg lichaamsgewicht. Een konijn van 2 kg mag dus 40 à 50g droogvoer eten per dag. Dit komt ongeveer overeen met een eierdopje. Een vol eierdopje is ca. 50g gewone biks. Niks van aantrekken als ze met hun voerbak beginnen te smijten, konijnen kunnen bedelen als de beste!

Uitzondering! Jonge konijntjes (tot ca. 5 maanden) mogen onbeperkt droogvoer krijgen, op voorwaarde dat ze al hun blindedarmkeutels opeten. Het is wat aftasten welke de juiste hoeveelheid is en soms moet je voeren op gevoel.

Opmerking: Supreme Science Selective is een voorbeeld van geëxtrudeerde en dus heel luchtige biks. Het bevat prebiotica wat de goede bacteriën in de darmen stimuleert. Maar omdat hij zo luchtig is en het opzwelt in de maag, mag je er niet zoveel van geven.
Ongeveer 10g Supreme Science Selective per kg lichaamsgewicht is ruim voldoende!
Het lijkt erg weinig maar als je meer geeft laten ze hun blindedarmkeutels liggen.
Als je meet met een eierdopje: een vol eierdopje komt overeen met 20g SSS, een half eierdopje dus met 10g. Een konijn dat 2 kg weegt mag dus 20g Supreme Science Selective per dag eten.

Het verschil tussen gewone biks en geëxtrudeerde biks
Gewone biks	Geëxtrudeerde biks

Het lijkt misschien vreemd maar ook een teveel aan droogvoer kan plakpoep (= teveel blindedarmkeutels) veroorzaken omdat droogvoer heel calorierijk is en het konijn door een teveel aan droogvoer geen zin meer heeft in blindedarmkeutels te eten. Waarom het zo belangrijk is dat ze deze wél opeten, lees je verderop in dit artikel.

Een konijn dat teveel droogvoer eet, eet minder hooi en kan daardoor verschillende gezondheidsproblemen krijgen waaronder verstopping, blaasgruis/zand, plakpoep, overgewicht enz.

Overschakelen van droogvoer

Het kan gebeuren dat je ooit eens overschakelt naar een ander merk droogvoer. Hou er dan rekening mee dat dit geleidelijk aan moet gebeuren omdat het konijn moet wennen aan het ander voer. Geef de eerste dag wat minder van het ‘oude’ voer en al een klein beetje nieuw voer. Zo geef je iedere dag wat minder oud voer en bouw je het nieuwe voer geleidelijk aan op door er telkens wat meer van te geven. Op een week mag de overschakeling gebeurd zijn.
Ook als je aan een nieuwe zak voer begint, moet het zo opgebouwd worden, de samenstelling van iedere zak kan immers lichtjes verschillen, zelfs als het hetzelfde merk en type voer is. Meng het voer uit de nieuwe zak dus geleidelijk aan met het voer uit de zak die bijna op is.

4. Fruit

Fruit is gezond maar mag vanwege het hoge suikergehalte slechts met mate gegeven worden omdat het plakpoep (= teveel blindedarmkeutels) kan veroorzaken. Toch heb ik uit andere bron vernomen dat iedere dag een stukje appel juist goed is voor de darmen. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat ik nooit problemen heb gehad met fruit maar ik geef dan ook een heel grote gevarieerde groentenschotel met heel veel bladgroenten en beperkt fruit.
Indien je gedurende een week een bepaald soort fruit niet kan aanbieden, is het konijn er al niet meer aan gewend. Dan moet je die bepaalde soort weer opbouwen alsof het een nieuwe soort betreft.

Een lijst van toegelaten en verboden fruit vind je op deze pagina.

5. Extraatjes

Konijnen zijn lekkerbekjes en zijn dol op allerlei snoepjes. In de dierenspeciaalzaak is het aanbod dan ook enorm en ieder merk beweert dat het gezonde snoep heeft waar jouw konijn er een aantal per dag van moet hebben. Laat je niets wijsmaken, de meeste snoepjes zijn rijk aan suikers en helemaal niet gezond voor je konijnen. Wat niet wil zeggen dat je hen nooit mag verwennen. Natuurlijk mag dat, het mag zelfs dagelijks maar probeer het te beperken en geef dan zeker ook minder droogvoer. Anders krijg je weer het probleem van plakpoep (= een teveel aan blindedarmkeutels).

Toegelaten snoepjes zijn o.a. een tarwe are, een stukje gedroogd brood, een rozijntje, een pinda enz. Maar let op: ook hiervan mag je niet teveel geven want het zijn dikmakers! Dus bijvoorbeeld geen hele snede brood maar een klein stukje.

Nooit geven aan je konijn: chocolade en knaagstenen! Chocolade is uiterst giftig en knaagstenen kunnen blaasgruis en –stenen veroorzaken.

Water

Klinkt zo logisch dat ik het bijna zou vergeten maar een konijn moet dus altijd water beschikbaar hebben. Het is een fabeltje dat konijnen die veel groenten eten, niet zouden drinken. Ook een fabeltje: een konijn krijgt diarree van teveel drinken.
Hoeveel een konijn drinkt, hangt af van hoeveel groenten hij eet en van de temperatuur. De meeste konijnen drinken ongeveer 50 ml per kg lichaamsgewicht maar dat is slechts een richtlijn. Het ene konijn is het ander niet. Pas als je konijn plots veel meer of minder drinkt, moet je je zorgen maken.
De meeste konijnen drinken liever uit een bakje omdat het natuurlijker is, ze drinken dan ook meer. Nadelen: het water wordt vlugger vuil of het bakje wordt omgestoten, zorg dus dat je een goed zwaar bakje koopt of het aan de tralies bevestigt. Een flesje is hygiënischer maar sommige konijnen snappen het niet onmiddellijk. Maak het water dan wat lekkerder door er een beetje wortelsap of siroop door heen te doen. Of smeer wat banaan aan het tuitje, dat helpt soms ook. Ververs het water iedere dag.
Tips om algen of kalkaanslag uit flesjes te verwijderen vind je hier.

Blindedarmkeutels

Waarom staat er hier in hemelsnaam iets over keutels, zal je denken? Omdat konijnen die ook opeten dus, rechtstreeks uit de anus. Ze zien eruit als kleine druiventrosjes, hebben een zwarte kleur, glimmen een beetje en hebben een sterke geur. Normaal gesproken mag je ze niet zien liggen. Als je ze toch ziet, geef je waarschijnlijk teveel droogvoer (= calorierijk) of je konijn is te dik waardoor die niet meer bij de anus kan.

Hoe weet je of jouw konijn te dik is? Kijk op deze pagina.

Nochtans is het zeer belangrijk dat ze die wel opeten want ze bevatten immers veel vitaminen (B en K) en eiwitten. Omdat konijnen een relatief kort darmstelsel hebben, kunnen ze niet alle vitaminen onmiddellijk in het lichaam opnemen en passeren sommige delen eerst nog langs de blindedarm. Zo heeft de natuur zich aangepast. Konijnen die regelmatig plakpoep hebben, komen veel vitaminen tekort.

Het verschil tussen keutels
Gewone keutels	(Eetbare) Blindedarmkeutels

Opmerking: Sommige konijnen zijn gewoonweg te lui om hun blindedarmkeutels op te eten! Bij mijn Snowy is dit bv. het geval, ik geef niet teveel voer maar 's ochtends (net voor het ontbijt) en om 18u. (net voor zijn groentenschotel) laat hij ze liggen. Dan is het aan jou om de blindedarmkeutels bij elkaar te zoeken en ze op een plaats te leggen waar jouw konijn ze wel zal opeten. In Snowy's geval is dat de handdoek in zijn kooi maar het kan ook de voerbak zijn. Zo voorkom je een chronisch vitaminentekort. Af en toe helpt het zelfs om er iets lekkers over te leggen zodat jouw konijn gestimuleerd wordt om de keutels op te eten. Klik op de foto om te vergroten.

Nog meer weten over keutels? Kijk dan eens op deze pagina.

 

Enkele tips

* Hooi in een wc-rolletje verstoppen

* Maak een kruidenstick van een wc-rol (tip van lezeres Lauran Reyniers, haar konijntjes zijn er dol op!)

* Een snoepje of een stukje groente of fruit in een eierdoosje verstoppen (tip van lezeres Kim Olyslager)

* Een metalen voederbal (te verkrijgen in de winkel) waar je hooi en eventueel ook groenten instopt. Werken voor je eten!

* Hooithee

Om een konijn wat meer te laten drinken én zeer bruikbaar bij diarree!
Neem een kommetje dat microgolfbestendig is, water erin, ongeveer 1 minuut in de microgolf (of met een waterkoker kan natuurlijk ook), een flinke pluk hooi erin, laten trekken tot het afgekoeld is, hooi eruit nemen en... klaar! Hier bevalt thee van smaakhooi nog het meeste, vooral paardenbloemhooi.

Hooithee mag ook gegeven worden bij andere ziektes maar nooit bij verstopping !

 

Naar boven