We weten allemaal hoe frustrerend het is om niet begrepen te worden.
Stel je voor hoe jouw konijn zich moet voelen als wij zijn goedbedoelde pogingen om ons iets duidelijk te maken weer eens verkeerd interpreteren.
Daarom hier in het kort: een introductie tot de taal der konijnen.
Het eerste wat je goed voor ogen moet houden is: een konijn is een konijn. Dus geen hond, kat of wat dan ook. Verwacht dus niet dat ze zich gaan gedragen als een hond of kat.
En hou er ook rekening mee dat het schemerdieren zijn, in de voormiddag en avond zijn ze dus actiever terwijl ze in de namiddag een dutje doen.
Konijnen communiceren met elkaar d.m.v. lichaamshoudingen, neusbewegingen en stand van de oren.
Toegegeven: bij een hangoortje zijn die verschillen miniem maar toch waarneembaar.
Het is vooral de combinatie van de verschillende factoren in een bepaalde context die duidelijk moeten maken wat jouw konijn je precies wil zeggen. M.a.w.: soms kunnen dezelfde signalen een andere betekenis hebben omdat ze in een andere situatie plaatsvinden.
Vocaal zijn konijnen bijna niet maar meer daarover verderop in het artikel.
Voor hulp bij konijnentaal of probleemgedrag kun je terecht op www.konijnengedrag.be
Allereerst: de 3 basisposities van een konijn.
Liggen
Zitten
Staan
Dominantie
Bij konijnen is de regel: wie gewassen wordt, is de dominante. Degene die wast, is de onderdanige.
Hier zie je dat Fluffy de dominante is – ze dwingt het ook echt af - en Snowy de onderdanige.
Het “onderwerpen” betekent dus niet onderdanig zijn maar het tegenovergestelde, niet te vergelijken met bv. hondentaal dus.
Als de rangorde eenmaal vastligt, is het wassen een kwestie van het groepsgevoel te versterken en de band aan te halen.
Konijnen rijden ook wel eens op elkaar om de rangorde te bepalen en die rangorde kan van tijd tot tijd verschuiven. Zowel mannetjes als vrouwtjes rijden op elkaar. Gelukkig doen ze dat hier niet dus daar heb ik ook geen foto’s van.
Relatie mens-konijn
Om je konijn te laten merken dat jij hem ook wel lief vindt, hoef je hem niet te likken, geen nood. Jouw hand die hem aait voldoet prima hoor. Ze duwen hun kopje helemaal onder je hand in als ze knuffeltjes verlangen.
Soms leggen ze hun kopje ook helemaal plat alsof ze willen zeggen: “aai mij nu”.
Maar sommige konijnen komen jou ook spontaan likken, gewoon omdat ze je graag zien. Niet alle konijnen likken de huid, sommige likken ook wel eens kleding of pantoffels maar dat betekent net hetzelfde. Ze zien dat immers als een deel van jou.
Ontspannen konijnen
Ja, konijnen die op hun gemak zijn, kunnen er superlui bijliggen en ik tref die van mij hier soms in de meest vreemde houdingen aan. Hieronder zie je wat normale houdingen van totaal ontspannen konijnen.
En konijnen die zich helemaal geven kunnen zich wel eens op de grond laten vallen, de kop eerst en dan volgt de rest van het lichaam om met een heerlijke plof neer te komen. Als je dit voor de eerste keer ziet, denk je misschien dat jouw konijn een hartaanval krijgt of iets dergelijks maar niets is minder waar. Hij voelt zich totaal ontspannen en goed bij jou! Sommige konijnen rollen zelfs helemaal door tot ze op hun rug liggen!
Dit is de mooiste plof die Indy ooit maakte. Eenmaal in normale snelheid en eenmaal in vertraging.
Markeren
Konijnen hebben onder hun kin een geurklier zitten waarmee ze voorwerpen, elkaar en ons markeren. Mensen ruiken die geur niet maar dieren wel!
Met dit gedrag willen ze hun territorium afbakenen en aangeven dat iets hun bezit is. Mannetjes doen dit meestal vaker dan vrouwtjes.
Foto: studyblue.com
Sproeien
Niet gecastreerde konijnen kunnen sproeien om hun territorium/eigenaar/maatje te markeren. Rammen sproeien verder en hoger dan voedsters. Hoe eerder het konijn gecastreerd wordt (liefst voor de leeftijd van 1 jaar), hoe sneller dit gedrag zal ophouden. Konijnen die op latere leeftijd gecastreerd worden, leren het soms niet helemaal af omdat het gedrag een gewoonte geworden is. Voor meer informatie over castratie, klik hier.
Bedelen/aandacht vragen
Ook hier zijn konijnen experts in en ze doen echt niet onder voor honden!
Als je er niet op ingaat kun je wel eens een por tegen je been voelen of een zacht beetje krijgen. Laat dit duidelijk zijn: als konijnen aandacht willen, willen ze die nu!
Spelen
Een konijn dat speelt, voelt zich vanzelfsprekend ook goed. En hoe meer speelgoed, hoe liever. Ik heb er zelfs een hele pagina aan gewijd, klik.
Racen
Konijnen die in een vrolijke bui zijn, kan je wel eens een heuse sprint zien aantrekken door je huis of tuin. Sommige konijnen maken er ook een spelletje van om achter elkaar aan te jagen, niet te verwarren met vechten natuurlijk. Af en toe komen ze ook jou als baasje uitdagen om hen te volgen en dan zie je hen speels met hun kopje schudden en weglopen alsof ze willen zeggen: “je kan me toch niet pakken.” Hier zie je Fluffy ook dingen markeren met haar kin.
Binkies
De ultieme uiting van blijdschap! Een binky kan gebeuren tijdens een sprintje maar ook gewoon uit stilstand. Het konijn springt dan een heel eind omhoog terwijl hij zijn lichaam draait. Als jouw konijn geen binkies maakt, wil dat niet zeggen dat hij ongelukkig is, het ene konijn heeft nu eenmaal meer temperament dan het ander.
Omdat dit héél moeilijk te fotograferen valt, vind je hier een filmpje.
Trillen/schudden met kontje
Als konijnen iets héél erg lekker eten, kun je dit gedrag waarnemen. Ook bij het eten van blindedarmkeutels (blijkbaar ook lekker) zie je dit soms.
Met heel veel dank aan Iris Jansen en Franky :)!
Met staart kwispelen
Dit doen konijnen bij opwinding (bv. bij eten) of uit irritatie/frustratie.
Met dank aan Yiltan en Pepijn van Anja Reijngoud!
Omdat ik de oortjes niet kan zien, is het mij niet duidelijk waarom Pepijn kwispelt.
Indy kwispelt uit enthousiasme voor het snoepje :).
Richel/streep
Konijntjes drukken zich blijkbaar niet alleen uit door middel van gedragingen en geluiden, maar ook hun vacht kan laten zien hoe ze zich voelen. Dat is alleszins mijn ervaring. Ik ben nog volop bezig met het onderzoeken ervan, maar vind bitter weinig informatie. De info die ik vind, benoemt deze streep over de rug/kont als een "conditierichel" en vooral fokkers gaan er prat op dat het een goede conditie/gezondheid van het konijn aantoont. Andere bronnen spreken over een gevolg van de rui en weer anderen zeggen dat het gewoon de haarinplanting is. Maar ikzelf en een opvang hebben al gemerkt dat het bij verschillende koppelingen voorkomt. En dan vooral bij mannetjes die vrij mager zijn.
Mijn eigen Sunny is ook niet zo dik. Hij heeft die streep/richel vrijwel constant, maar ze staat duidelijker als hij aan het spelen is of als hij opgewonden is door bv. eten krijgen. Hij had ze toen hij samen zat met andere konijntjes, maar ook nu hij voorlopig alleen zit.
Dus mijn voorlopige conclusie is dat het te maken heeft met een staat van opwinding (hoeft niet seksueel te zijn).
Klik op de foto's om ze te vergroten.
Stampen
Konijnen die bang zijn, stampen met de achterpoten om hun soortgenoten te waarschuwen. Ook konijnen die alleen gehouden worden, doen dit instinctief. Soms maken ze met hun mondje ook een geluid erbij dat moeilijk te omschrijven valt.
Onderstaand filmpje maakt het hopelijk wat duidelijker.
Sluipen van angst
Konijnen die bang of ergens van geschrokken zijn, kunnen soms voetje voor voetje sluipen.
Tja, beter kan ik het niet omschrijven. Konijnen (vooral vrouwtjes) die geïrriteerd zijn en/of paringsbereid kunnen dit geluid al eens maken. Indertijd, toen ik Fluffy koppelde met Snowy, heb ik het ook al eens gehoord. Jammer genoeg heb ik het nooit kunnen vastleggen.
Daarom ben ik mijn forumcollega Dark Sky (Julie J.) erg dankbaar dat ik haar geluidsfragment mag gebruiken.
Wat je hoort is haar konijntje Amaryllis tijdens de koppeling met Amathis.
Edit: op 27 juli 2010 heb ik mijn Snowy dit geluid horen maken! Het is de eerste keer dat ik dit van een rammetje hoor. Hij maakte het geluid bij het in- en uitspringen van de kooi, als hij snoep kwam halen en toen hij gelikt werd door Fluffy. Ik kan niet plaatsen waarom hij het geluid maakte: ongenoegen, frustratie, opwinding...
Zoemgeluid
Konijnen (vooral niet gecastreerde rammen) kunnen van opwinding allerlei geluiden maken, waaronder dit zoemen. Ze doen dit om hun liefde te tonen en maken dit geluid vaak als ze rondjes rond je voeten draaien of iets ruiken waar een voedster geweest is.
Pijn
Een konijn met pijn kan het onderstaande gedrag vertonen, de gedragingen kunnen ook gecombineerd voorkomen: knarsetanden, weglopen, zich verstoppen, té rustig zijn of net heel onrustig.
Wat je ook kunt zien, is een samengeknepen en spits neusje. (klik op de foto om te vergroten, met dank aan Zowi van Bunnyhotel die niet lang na het nemen van de foto naar de regenboogbrug is gegaan...)
Beknopte uitleg van geluiden/lichaamstaal:
Grollen: Jij doet iets wat ik helemaal niet leuk vind… Luid gillen: Pijn, maar ook doodsangst. Kleine babykonijntjes durven wel eens gillen als ze voor het eerst worden opgepakt. Zachtjes fluiten: Laat me met rust Zacht blazen: Pas op, je werkt op mijn humeur. Ik ga aanvallen... Brommen: Ja, nu ben ik goed kwaad en moet dus wel aanvallen. Tandenknarsen: Hevige pijn Zachte maalgeluidjes tijdens het knuffelen: Hé dat is lekker, doe zo voort Knipogen: (één oog sluit zich langzaam zodat het lijkt op een mislukte knipoog): ik ben in de war en snap niet wat je bedoelt. Lusteloos: Hevige pijn of flink ziek Lichtjes wiegen met de kop: Ik ben een albino en zie niet goed, mag ik aub mijn beeld focussen Met de neus porren: Ik wil aandacht Likken: Ik vind je héél lief! Liefdesbeetje: de sterkere vorm van likken Aan de voerbak trekken of ermee gooien: Honger!!! Waar blijft mijn eten? In je vinger bijten bij voeden: "Schiet nou eens op!!!" Wat kan jij treuzelen Graven: Ze willen een holletje graven Met achterpoten stampen: Andere konijnen waarschuwen voor gevaar Op de achterpoten gaan staan: Alert en nieuwsgierig, bedelen voor snoepjes Met de oren slaan: Blijheid Plat op de grond liggen: Hij voelt zich prettig en rust uit Rollen op de rug of zijden: Bijzonder welbehagen Pootjes onder het lichaam trekken: Hij is gestoord in z'n situatie (klaar om weg te springen) Met pootjes schudden voor ze hun snoet wassen: Om het vuil eraf te schudden Gespannen houding: Klaar om aan te vallen Met geheven staartje lopen: opwinding, niet noodzakelijk seksueel Kwispelen met staartje: Ik ben geïrriteerd Met de onderkin ergens overheen wrijven: Territorium afzetten Urine sproeien: Territorium markeren (mannetjes doen dit het meest maar ook vrouwtjes kunnen er iets van!) Overal keutels deponeren: Visitekaartje achterlaten voor soortgenoten: ik was hier eerst. Dus ook afbakening van territorium. Rondjes rond je voeten rennen: ik ben verliefd op je. Soms rijden en sproeien ze er ook bij. Zoemen/knorren: ook verliefdheid, konijnen doen het meestal terwijl ze rondjes rond je voeten rennen.
Hoe herken je een boos konijn aan de stand van de oren?
De schaal der kwaadheid
Situatie 1: de ooropeningen staan zijwaarts
de oren omhoog of een beetje naar achteren Betekenis: Ik zou maar uitkijken als ik jou was!
Situatie 2: de ooropeningen staan naar achteren
de oren staan recht omhoog Betekenis: Vooral zo doorgaan en ik heb geen controle meer over mezelf!
Situatie 3: de ooropeningen staan naar achteren en naar beneden
de oren liggen plat tegen de rug Betekenis: Dat is de druppel! Dit wordt happen!!!
Opmerking: konijnen zullen eerder vluchten dan aanvallen en bijten, geef hen dan ook die kans.
Als je ziet dat jouw konijn zich niet op zijn gemak voelt, dan is het beter om hem voorlopig met rust te laten en later nog eens te proberen.
In dit Engelstalige filmpje wordt op een ludieke wijze duidelijk wat de lichaamstaal van konijnen kan betekenen:
.JPG)
